Uçakla seyahat etmek, günümüzün en hızlı ve konforlu ulaşım seçenekleri arasında yer alır. Ancak bu hızlı ve konforlu seyahat seçeneğinde zamanlama oldukça önemlidir, özellikle de aktarmalı (bağlantılı) uçuşlarda. Uzak mesafelere yapılan yolculuklarda aktarmalı uçuşlar kaçınılmaz bir alternatif olsa da, bu seyahatlerin en büyük handikapı, ilk uçuşta yaşanan gecikmelerin tüm planı ve zincirleme uçuşları etkilemesidir.
İlk uçuşun rötar yapması, ikinci uçağı kaçırma riskini doğurur ve ister istemez panik yaratır. Aktarmalı uçuşta ilk uçak rötar yaparsa, bu durumu paniğe kapılmadan bilinçli bir şekilde yönetebilmek mümkündür. Peki nasıl? Bu durumda bilinçli adımlar atarak süreci doğru ve kolay bir şekilde yönetebilir, haklarını koruyabilirsin. Senin için bu yazıda aktarmalı uçuşlarda rötar ile karşılaştığında ne yapman gerektiğine ve bu durumdaki yasal haklarına derinlemesine değindik. Haydi neler olduğunu birlikte öğrenelim.
Adım Adım Rehber: Aktarmalı Uçuşu Kaçırırsan Ne Yapmalısın?
Aktarmalı uçuşunu rötar nedeniyle kaçırdıysan, ilk uçuşun gecikmesi nedeniyle ortaya çıkan bu durum nedeniyle endişen artabilir. Ancak doğru adımları atarak süreci lehinize çevirebilirsin.
1. Rötarın Nedenini ve Sorumlusunu Belirle
Aktarmalı uçuşta ilk uçağın rötar yapması halinde ne olacağı ve haklarınızın kapsamı, oluşan rötarın nedenine bağlıdır.
- Havayolu Sorumluluğundaki Nedenler: Teknik arızalar, personel eksikliği, havayolunun kendi planlama hataları veya operasyonel nedenler. Bu durumda havayolu, yolcunun sonraki uçuşunu garanti altına almakla yükümlüdür.
- Havayolu Dışındaki Nedenler (Mücbir Sebep): Olumsuz hava koşulları, doğal afetler, grevler (havalimanı personelinin grevi), havalimanı yoğunlukları veya politik çalkantılar. Bu durumda havayolunun tazminat yükümlülüğü kalkar, ancak yardım ve yeniden rezervasyon yükümlülüğü devam edebilir.
- Kişisel Nedenler: Kapıya geç kalma, uçağa biniş saatini kaçırma veya güvenlik kontrolünde gecikme. Bu senaryoda tüm sorumluluk yolcudadır ve havayolunun herhangi bir yükümlülüğü yoktur.
Ana Kural: Eğer uçuşların tek bir rezervasyon numarasına (PNR) aitse (yani bağlantılı uçuş olarak satıldıysa), ilk uçuşun gecikmesinden kaynaklanan aktarma kaçırmalarında sorumluluk havayolundadır.
2. Havayolu Şirketi ile Hızlıca İrtibata Geç
Aktarmalı uçak rötar yaparsa, bunu fark ettiğin an (daha ilk uçuşun kapısında beklerken bile) havayolu ile hızlı bir şekilde iletişime geçmelisin.
- Yer Temsilcileri: Havalimanlarında bu tür durumlar için yardımcı olabilecek Müşteri Hizmetleri gişeleri (Transfer Desk) veya temsilcileri bulunmaktadır. Varış kapınızda inen uçağın personeli ile hemen görüşmek, süreçte hız kazanmanızı sağlar.
- Talepler: Durumunu net bir şekilde açıklamalı ve ücretsiz olarak yeniden rezervasyon (re-booking) oluşturulmasını talep etmelisin. Mümkünse sana en uygun olan alternatif güzergahları (başka bir aktarma noktası veya ortak havayolu uçuşu) önerebilirsin.
- Mobil Kanallar: Temsilci ile yüz yüze görüşemiyorsan, mobil uygulama, online destek hattı (chat) ya da çağrı merkezi gibi kanallar üzerinden işlem yapabilir, bir sonraki adımı planlayabilirsin.
3. Yasal Haklarını ve Tazminat Durumunu Bil
Aktarmalı uçuşlarda, özellikle ikinci uçağı kaçırmak biletin yanması ve daha fazla maliyete yol açabileceği için haklarını bilmek kritik öneme sahiptir.
Avrupa Birliği (AB) Düzenlemeleri (EC 261/2004)
Aktarmalı uçuşun AB topraklarından kalktıysa veya AB havayolu ile AB’ye iniyorsa, EC 261/2004 Yönetmeliği geçerli olabilir.
- Tazminat Hakkı: Varış noktasına 3 saat veya daha fazla gecikmeli ulaşırsan ve bu gecikme havayolunun hatasından kaynaklanıyorsa, uçuş mesafesine bağlı olarak 250 € ile 600 € arasında tazminat hakkı doğabilir. (Aktarmalı uçuşlar, kalkıştan varışa kadar tek bir seyahat olarak değerlendirilir.)
- Bakım Hakkı: Gecikme 2 saatten fazlaysa, havayolu sana yiyecek/içecek ve iletişim imkanı sağlamakla yükümlüdür.
Diğer Bölgeler
Türkiye’de SHT-YOLCU yönetmeliği, ABD’de ise Ulaştırma Bakanlığı kuralları geçerlidir. Bu kurallar da genellikle havayolu kaynaklı gecikmelerde yeniden biletleme ve bakım hakkını güvence altına alır.
4. Tekrar Rezervasyon Yap ve Alternatifleri Değerlendir
Aktarmalı uçuşun rötar yaptığı bir senaryoda çoğu havayolu şirketi bir sonraki uygun uçuşa yolcuları ücretsiz olarak yerleştirmeye çalışır.
- Alternatif Güzergahlar: Bu aşamada sadece aynı havayolunun uçuşlarını değil, ortak havayolu (Codeshare) uçuşlarını ya da yakındaki havalimanlarına inen farklı rotaları da öğrenerek hızlıca yeniden rezervasyon oluşturulmasını talep et.
- Rezervasyon Bilgileri: Yeni biniş kartını alırken tüm rezervasyon bilgilerinin (yeni uçuş numarası, kapı ve saat) elinin altında ve doğru olduğundan emin ol.
- İptal: Eğer uçuşların iptal olması veya başka bir güne ertelenmesi halinde, bilet ücretinin tam iadesini ya da açık bilet (voucher) talebini de değerlendirebilirsin.
5. Konaklama ve Bakım Seçeneklerini Ayarla
Aktarmalı uçuşunu kaçırdıysan ve yeni uçuşun ertesi güne kalırsa veya bekleme süresi uzarsa konaklama ihtiyacı ortaya çıkabilir.
- Ücretsiz Konaklama: Havayolu kendisinden kaynaklanan gecikmelerde (genellikle geceyi havalimanında geçirmeyi gerektiren durumlarda) yolcularına ücretsiz konaklama, transfer ve yemek imkanı sunar. Böyle bir seçeneğinin olup olmadığını mutlaka öğren.
- Dinlenme Alanları: Eğer bekleme süresi çok uzun değilse, havalimanındaki dinlenme salonlarını (lounge) veya özel dinlenme kapsüllerini (eğer havalimanında mevcutsa) değerlendirebilirsin.
6. Ekstra Harcamaları Belgelendir
Aktarmalı uçuşta gecikme nedeniyle yemek, ulaşım ve konaklama gibi yaptığınız ekstra ve makul harcamaları belgelendirmen çok önemlidir.
- Fişleri Sakla: Yaptığın tüm masrafların (yiyecek, içecek, makul düzeyde otel veya ulaşım) fişlerini sakla. Gecikmenin nedenine ve havayolu politikasına bağlı olarak bu masrafları sonradan talep edebilirsin (Claim). Kanıt sunabilmek bu açıdan önemlidir.
Aktarmalı Uçağı Kaçırmamak İçin Altın İpuçları
Aktarmalı bir uçuşu kaçırmak oldukça can sıkıcı bir durum olabilir. Bu durumdaki riski aza indirmek için proaktif olman gerekir. Seyahatini daha az kaygı içinde geçirebilmen için işte birkaç kritik yöntem:
- Uzun Aktarma Sürelerini Tercih Et: Uluslararası uçuşlarda minimum bağlantı süresinin (MCT) üzerine çık. Güvenlik kontrolleri, pasaport geçişleri, olası gecikmeler ve biniş işlemleri gibi detayları göz önünde bulundurarak kendine en az 2.5 ila 3 saat zaman tanı. Bu, diğer uçuşunu kaçırma ihtimalini büyük ölçüde aza indirir.
- Tek Rezervasyonda Kal: Mümkünse tüm uçuşları (gidiş ve dönüş) aynı havayolu şirketi veya aynı ittifak (Star Alliance, SkyTeam vb.) üzerinden tek bir rezervasyon numarasıyla al. Bu, havayolunun tüm sorumluluğu üstlenmesini sağlar. Ayrı ayrı alınan biletlerde (Self-Transfer) sorumluluk tamamen sana aittir.
- Bagajını Azalt: Hafif seyahat etmek ve özellikle kabin bagajı tercih etmek aktarma sırasında zaman kazandıracaktır. Bagaj bekleme derdinden kurtulur ve doğrudan kapıya yönelebilirsin.
- Kapı Bilgilerini Kontrol Et: Kalkış kapısı (Gate) son dakika değişebilir. İkinci uçuşunun kapı numarasını havalimanı panolarından ve havayolu uygulamasından sürekli kontrol etmen de fayda var.
- Personelden Yardım İste: Eğer ilk uçuşunuz rötar yaptıysa ve geç kalma ihtimalin varsa, uçaktan iner inmez terminaldeki havayolu personelinden (veya ilk uçağın kabin ekibinden) yardım istemekten çekinme. Gerekirse seni hızlıca kapıya yönlendirebilirler.
İlk yorum yapan olun