Çin’den Kuantum İletişim Uydusu Fırlatma Planları
Çin, önümüzdeki yıl alçak Dünya yörüngesine (LEO) iki ila üç yeni kuantum iletişim uydusu fırlatmayı planlıyor. Çin Bilimler Akademisi’ne (CAS) bağlı Kuantum Bilgi ve Kuantum Teknolojisi Enstitüsü’nün Başkanı Pan Jianwei, 2027 yılında orta Dünya yörüngesine (MEO) ek bir uydu fırlatacaklarını da duyurdu. Pan, Çin’in önümüzdeki 5 ila 6 yıl içinde kuantum iletişim ağını güçlendirmek ve geliştirmek amacıyla kuantum röle teknolojileri üzerinde önemli ilerlemeler kaydetmesini beklediklerini belirtti.
2016’DA MOZI UYDUSU FIRLATILDI
Çin, kuantum iletişim ve şifrelemeye odaklanarak uzayda kuantum fiziğini test etmek amacıyla 2016 yılında öncü bir adım atmış ve Mozi uydusunu fırlatmıştır. CAS bünyesinde geliştirilen bu uydu, kuantum anahtar dağıtımını (QKD) ve kuantum dolanıklığını daha önce görülmemiş mesafelerde gerçekleştirmiştir. Bunun yanı sıra, ülke, 2017 yılında tamamlanan 2.000 kilometre uzunluğundaki Pekin-Şanghay Kuantum İletişim Omurgası ile önemli bir altyapı oluşturmuştur.
2022 yılında ise CAS ve diğer araştırma kuruluşları, kuantum anahtar dağıtımını test etmek amacıyla Jinan-1 isimli küçük bir uydunun Lijian-1 roketiyle fırlatılması için işbirliği yapmıştır. Yeni uyduların, yer tabanlı ağlarla birleştirilerek daha geniş bir kapsama alanı sağlaması bekleniyor. Planlanan orta Dünya yörüngesindeki uydu, alçak Dünya yörüngesindeki uyduların birkaç dakika içerisinde üstünden geçmesi nedeniyle daha uzun süreli testlere olanak tanıyacak. Bu uydu, foton iletimi için 600 mm çapında bir teleskop taşıyacak.
“KUANTUM İLETİŞİM AĞI OLUŞTURMA HEDİFİ”
Pan Jianwei, “Orta ve yüksek Dünya yörüngeli bir uydu geliştirmek için Ulusal Uzay Bilim Merkezi ile işbirliği yapıyoruz. Gelecekte, yüksek yörünge uyduları ve alçak Dünya yörüngesindeki uyduların entegrasyonu, geniş alanlı bir kuantum iletişim ağı oluşturacaktır” dedi. Ayrıca, Çin’in bu alanda uluslararası işbirliklerini artırma arayışında olduğu ve bu konudaki açık kapılarının bulunduğunu vurguladı. Pan, “Çin kuantum alanında uluslararası işbirliğine çok açık ve daha fazla uluslararası değişim yapmaya istekli. Umarım, daha fazla kuantum uydusu fırlattıktan sonra, kuantum takımyıldızlarının nasıl makul bir şekilde inşa edileceği ve kuantum teknolojisinin tüm insanlığın yararına nasıl kullanılacağı konusunda daha fazla tartışma yapabiliriz” şeklinde konuştu.
YENİ VE UZUN VADELİ PROGRAM HAZIRLIĞI
CAS, kuantum uydularını içermeyecek yeni ve uzun vadeli bir uzay bilimi programı üzerinde çalıştığını açıkladı. Bu program, kara delikler, karanlık madde, karanlık enerji, yaşanabilir ötegezegen avcılığı ve evrenin temel yasaları gibi önemli alanlara odaklanacak. Bu durum, Uzay Ölçeğinde Kuantum Deneyleri (QUESS) girişiminin devamının da sürdürüleceğini göstermektedir. Çin bu konuda liderlik ederken, diğer uzay ajansları ve şirketler de uzayda kuantum teknolojileri üzerine çeşitli çalışmalar yapmaktadır.
AVRUPA UZAY AJANSI DA KUANTUM İLETİŞİM AĞI GELİŞTİRMEK İSTİYOR
Avrupa Uzay Ajansı, kendi kuantum iletişim ağını geliştirmek amacıyla çalışmalar yürütmektedir ve geçen yıl Thales Alenia Space liderliğindeki bir konsorsiyuma finansman sağlamıştır. Bunların yanı sıra, bir Alman kubesat olan Qube, kuantum anahtar dağıtımını test etmek üzere Ağustos ayında bir Falcon 9 roketi ile uzaya fırlatılmıştır. Boeing ise, 2026 yılı itibarıyla küçük bir kuantum ağ uydusu yerleştirmeyi hedeflemektedir.
