Milattan önce 3000’lerin ortalarında yerleşime sahne olan ve Urartu Krallığı tarafından surlarla çevrilen Harput Kalesi’nin batı surları arasındaki alan, 3 yıl süren kazı çalışmaları sonucunda 1000 yıllık bir “sanayi sitesi” olarak tespit edildi.
Yüzde 50 oranında tamamlanan kazı çalışmalarında, demir atölyeleri, maden eritme ocakları, cüruf, ok ve mızrak uçları, çivi, nal, mutfak eşyaları gibi birçok metal malzeme gün yüzüne çıkarıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Elazığ Valiliği ile Fırat Üniversitesi’nin destekleriyle yürütülen bu kazı çalışmaları sonucunda, demir eser üretim bölgesinin bir kısmının restorasyonu tamamlanarak turizme kazandırılması hedefleniyor.
Kasa Kasa Demir Cürufları ve Metal Külçeler Elde Edildi
Harput Kalesi Kazı Başkanı Prof. Dr. İsmail Aytaç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kazıların ilk olarak 2014’te başladığını, uzun bir aranın ardından 2021’de tekrar hız kazandığını belirtti. Kazılar sonucunda buranın demir atölyeleri, maden eritme ocakları ve depo alanlarından oluşan karmaşık bir yapıya sahip olduğunu ifade eden Aytaç, “Harput Kalesi’nin batı surları arasındaki alanın en az 1000 yıllık bir sanayi alanı olduğunu anladık.” dedi.
Üç yıl süren kazılarda, demir atölyeleri, birçok metal üretim tandırı ve kalıplar ile birlikte kasa kasa demir cürufları ve metal külçeleri bulundu. Ayrıca mızrak ve ok ucu örnekleri elde edildi. Stratejik olarak kalede özellikle silah üretiminin bu bölgede yoğunlaştığını vurgulayan Aytaç, “Barış zamanında da mutfak eşyaları, mobilya aksamları, nal ve çivi gibi çeşitli süs eşyalarının da bu atölyelerde üretildiğini düşünüyoruz. Kalelerde bu tür stratejik ürünlerin üretilmesi, savaş dönemlerinde büyük bir önem taşıyordu ve bu alanda önemli eserler ortaya çıkardık.” diye ekledi.
“Cephaneliğin de Buraya Yakın Bir Alanda Olduğunu Tahmin Ediyoruz”
Tarihi açıdan son derece değerli bir alanı turizme kazandırmanın mutluluğunu yaşadıklarını aktaran Aytaç, “Şu anda Türkiye’de 1000 yıllık geçmişe sahip bir endüstri mirası alanı olarak ziyarete açık bir yer yok. Bu nedenle Harput Kalesi, endüstri mirası açısından önemli bir turizm destinasyonu haline geldi.” dedi. Elde edilen bulguların, bu sanayi sitesinin Bizans, Artuklu, Selçuklu, Dulkadiroğulları, Akkoyunlular ve Osmanlı dönemlerinde aktif olarak kullanıldığını gösterdiğini belirtti. Kazılarda bulunan savaş malzemelerinin, alanda bir cephaneliğin mevcut olduğuna işaret ettiğini vurgulayan Aytaç, “Cephaneliğin buraya yakın bir alanda olduğunu tahmin ediyoruz. Şu an için cephaneliği tespit edemedik ama bulunduğumuz alanın kazılmayan kısımlarında çıkacağına inanıyoruz.” ifadelerini kullandı.
