Teknolojinin Hayatımızdaki Yeri
Teknoloji, günümüzde yaşamımızın hemen her alanında köklü değişiklikler yaratmıştır. İletişimden eğitime, iş dünyasından sağlık hizmetlerine, alışverişten eğlence dünyasına kadar birçok faaliyetimizi akıllı cihazlar aracılığıyla gerçekleştirmekteyiz. Her yaş grubundan insan, özellikle gençler, akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar ve diğer dijital cihazlar olmadan bir yaşam sürmenin zorluğunu yaşıyor.
İnternet Kullanım Oranı
İnternet kullanım oranı 2000’lerin başında yalnızca %7 seviyesindeyken, 2024 yılı itibarıyla dünya genelinde bu oran %67,1’e yükselmiştir. Bu, yaklaşık 5.45 milyar kişinin internet kullandığını göstermektedir. Özellikle Kuzey Avrupa, %97,6 internet penetrasyon oranı ile en yüksek seviyeye sahipken, bazı bölgelerde, özellikle Afrika ve Asya’nın belli kısımlarında, internet erişimi sınırlı ve kullanım oranları daha düşük kalmaktadır.
Cep Telefonu Kullanım Oranı
Cep telefonu kullanım oranı da oldukça dikkat çekicidir. 2000 yılında dünya genelinde yaklaşık 740 milyon cep telefonu abonesi varken, 2024 yılı itibarıyla bu sayı yaklaşık 8.6 milyara ulaşmıştır. Bu artış, dünya nüfusunun çok üzerinde bir oranı temsil etmekte ve birçok kişinin birden fazla mobil cihaza sahip olduğunu göstermektedir. Gelişmiş ülkelerde cep telefonu abonelikleri %100’ün üzerinde bir penetrasyon oranına ulaşırken, gelişmekte olan ülkelerde bu oran %75 ila %79 arasında değişmektedir.
Teknoloji Bağımlılığı ve Sağlık Sorunları
Teknolojinin hızla yayılması, teknoloji bağımlılığının artmasına neden olmaktadır. Uzmanlara göre, akıllı telefon bağımlılığı, uyuşturucu bağımlılığından sonra gelen en tehlikeli bağımlılık türü olarak kabul edilmektedir. Mudanya Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden Dr. Kahraman Güler, akıllı cihazların aşırı kullanımının çeşitli sağlık sorunlarını beraberinde getirdiğini belirtiyor. Bu sorunlar arasında kişisel ilişkilerde zayıflama, uyku bozuklukları, sosyal anksiyete, dikkat dağınıklığı ve sanal kimlik sorunları yer alıyor. Güler, özellikle genç yaş grubundaki bireylerin bu tür şikayetlerle daha fazla karşı karşıya kaldığını ifade ediyor.
Fiziksel Sağlık Üzerindeki Etkiler
Ortopedi Uzmanı Prof. Dr. Okan Özkunt, bilgisayar başında ve hareketsiz olarak uzun süre oturmanın omurga sağlığını tehdit ettiğini vurguluyor. Gelen hastaların yarısında uzun süreli oturmaya bağlı semptomlar gözlemlenmektedir. Uzun süreli oturmanın yanı sıra kulaklıkla yüksek sesle müzik dinlemek de işitme kaybına neden olabilir. Journal of American Medicine dergisinde yayınlanan bir çalışmaya göre, 12-19 yaş arası Amerikalılardaki işitme kaybı son 10 yılda %19,5 oranında artmıştır.
Göz Sağlığı Üzerindeki Etkiler
Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Murat Yolar, ekranlı cihazların hayatımıza girmesiyle birlikte göz sağlığında ciddi sorunların artış gösterdiğini belirtmektedir. Uzun süre ekranlara bakmak, göz içindeki uyum kasını zorlayarak geçici miyopi ve gözlerde ağrıya yol açabilir. Çocuklar için en önemli tehlike ise, ekran kullanımına bağlı olarak artan miyopi vakalarıdır. Yolar, göz sağlığını korumak için 20-20-20 kuralının uygulanması gerektiğini vurgulamaktadır.
Obezite ve Hareketsiz Yaşam
İç Hastalıkları Bölümü Uzm. Dr. Onur Taşcı, teknolojik gelişmelerin artışıyla obezitenin de arttığını ifade etmektedir. Ekran başında geçirilen sürenin artması, fiziksel aktivitenin azalması ve yüksek kalorili yiyeceklere kolay erişim, obeziteyi tetiklemektedir. Özellikle çocukların ekran önünde fazla vakit geçirmesi, çocukluk obezitesine yol açmaktadır.
Kardiyovasküler Sağlık Üzerindeki Etkiler
Kardiyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Özge Özden Kayhan, teknolojinin getirdiği hareketsizliğin kalp sağlığı üzerinde ciddi sorunlara yol açtığını belirtmektedir. Uzun süre oturmanın kan dolaşımını olumsuz etkilediği ve hipertansiyon, damar tıkanıklığı gibi sorunları tetiklediği gözlemlenmektedir. Bu tür sağlık sorunlarının önlenmesi için düzenli fiziksel aktivitenin artırılması önerilmektedir.
Psikolojik Sorunlar ve Yeni Fobiler
Teknoloji bağımlılığı, bireylerin sosyal yaşamdan uzaklaşmasına ve birçok psikolojik sorunun ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Yeni fobiler arasında FOMO (Sosyal medya gelişmelerini kaçırma korkusu), Nomofobi (akıllı telefon eksikliğinden kaynaklanan korku) ve Netlessfobi (internetin olmadığı bir ortamda kalamama korkusu) yer almaktadır. Bu tür fobiler, bireylerin sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyebilir.
Nasıl Korunuruz?
- Odağımızı değiştirmek: Olumsuz düşünceler yerine sahip olduklarımıza odaklanmak faydalı olabilir.
- Dijital detoks yapmak: Sosyal medya ve dijital cihaz kullanımını azaltmak, zihinsel sağlığı olumlu etkileyebilir.
- Günlük tutmak: Anılarımızı kaydetmek, sosyal medyadan uzaklaşmamıza yardımcı olabilir.
- Gerçek bağlantılar kurmak: Yüz yüze görüşmeler, sosyal medya bağlantılarından daha tatmin edici olabilir.
- Minettarlığa odaklanmak: Sahip olduğumuz güzelliklere odaklanmak, moralimizi yükseltebilir.
